در جهان بینی اسلامی عبادت جنبه ای وسیع می یابد و تمامی جنبه های زندگی را متاثر خواهد کرد تا جایی که یک لحظه غفلت از منشاء هستی مورد مذمت قرار می  گیرد و با ا ین تفسیر هر عملی از ریز و درشت همه قابلیت تبدیل شدن به عبادت را دارند زیرا هر عملی از سوی پروردگار که قابلیت و امکان انجام آن به انسان داده شده است با داشتن هدفی معنوی، بوی معنویت به خود می گیرد. در مقابل چنین دیدگاهی جهان بینی مادی قدعلم کرده و به دلیل ظاهر آراسته قدرت رقابت با جهان بینی معنوی را یافته. جهان بینی معنوی که به معنا و عمق بیش از ظاهر توجه دارد برای پذیرش به دید عمیق تر نیازمند است.

جهان بینی سکولار که مناسب ترین فضا را برای رشد جهان بینی مادی فراهم می کند بعد از جهالت قرون وسطایی در غرب به گونه ای اعتراضی شکل گرفت و سعی کرده نشان دهد به جهان بینی معنوی دخلی ندارد و افراد را در انتخاب آزاد گذاشته ولی این فریبی بیش نیست و بزرگترین فریادهای بی دینی را در ضمیر ناخودآگاه انسان طنین انداز می کند و با طراحی فاسد محیط مجال رشد معنوی را از جامعه سلب کرده و حتی انسانهای طالب معنویت مانند راهبان در این طراحی فاسد محیطی توان ایستادگی ندارند و به سوی فساد گام برمی دارند.

این جهان بینی به طور علنی یا ضمنی این پیام را منعکس می کند که هدف انسان و
خواست های اوست و خداوند و خواست های او در طراحی جامعه نقشی ندارند آنچه انسان فارغ از اندیشه الهی دوست دارد جامعه را شکل داده و طراحی می کند. حتی راستگویی نه از جهت الهی بلکه از لحاظ مزایای اقتصادی و مادی خوب است و تجویز می شود. این نوع راستگویی از دیدگاه جهان بینی معنوی ارزش معنوی ندارد و حالتی خنثی بخود می گیرد. یعنی حتی طراحی های شبیه به هم در دو جهان بینی ارزش و کارکرد شبیه به هم ندارند.[1]

از دیدگاه معنوی خوشبخت و سعادتمند کسی است که منطبق با خواست خداوند زندگی کند و سعادتمند در جهان بینی مادی کسی است که از لذایذ مادی بیشترین بهره را برده باشد. این تفاوت هدف در دو جهان بینی همه چیز را تغییر می دهد و مجالی برای ایجاد مفاهیم اشتراکی باقی نمی گذارد.

با توجه به این گفته ها زمانی که «هدف» بر اساس جهان بینی معنوی انتخاب شود
پیش شرط تولید علم تسلط بر منابع دینی است زیرا خواهان طراحی ای هستیم که با جهان بینی معنوی منطبق باشد یا حداقل در تعارض با این جهان بینی نباشد. باید جامعه با عینک جهان بینی معنوی نگریسته شود و از این زاویه هر خشتی که از بنای جامعه معیوب است اصلاح و هر کجا که خشتی کم است گذاشته شود. 

بحث از جهان بینی معنوی و طراحی بر اساس جهان بینی معنوی در کتاب به وفور استفاده شد این جهان بینی سابقه ای طولانی دارد به اندازه کافی دارای شرح و بسط است ولی برای درک بهتر مطلب کتاب بحثی اجمالی در این باره مطرح می شود:

انسان موجودی کمال طلب و خواهان سعادت است و با توجه به شیوه نگرش خود به زندگی راهی برای کمال و سعادت خود تعریف و در مسیر تعریف شده حرکت می کند. اسلام و غرب با دو جهان بینی متفاوت و متعارض از دیرباز مورد بحث بوده اند هر چند که غرب جهان بینی با ثباتی ندارد و احتمال تغییر جهان بینی و حتی وجود جهان بینی های متعدد می رود ولی در هر صورت در عمل محوریت انسان در جهان بینی غربی مشهود است و این سبک ریشه در رشد سرمایه داری و اقتصاد آنها دارد.

جهان بینی معنوی هدفی فراعقلی برای انسان در نظر می گیرد و به طور کلی هدف انسان را حرکت به سوی خداوند که خالق اوست تعریف می کند.[1] طرح و برنامه حرکت به سوی خداوند در قالب عبادت تعریف و تبیین می شود. یعنی انسان با توسل به عبادات می تواند در این مسیر حرکت کند. عبادات همگی ریشه در عدالت دارند و به همین سبب با عقل منطبقند و بهترین شیوه عقلی برای زندگی، زندگی بر اساس عبادت است.

خداوند متعال با شناخت کامل از موجودی که آفریده بهترین شیوه زندگی او را در قالب عبادت بیان کرده و شیوه های نامناسب زندگی او را در قالب نهی الهی تبیین نموده. به طوری که اگر عقل قدرت درک همه جانبه ابعاد وجودی انسان و عالم را می داشت و انسان مبتنی بر عقل کامل زندگی می کرد همانگونه زندگی می کرد که در عبادات بیان شده. پیوند عقل با دین که جایگزین تفکر قرون وسطایی اروپا است به جای جنگیدن با عقل، عقل را منبع و اساس دین می داند. قرآن کریم به عنوان منبع گرانقدر این شیوه تفکر نموداری از هدایت و سعادت در ذهن افراد ترسیم می کند و هدایت یافته ترین و سعادتمندترین افراد را کسانی می داند که در مسیر عبادت کاملتر و دقیق تر گام برداشته اند و نمودار هدایت افراد از گمراه ترین افراد (کفار و منافقین) تا نقطه یقین محض گسترش می یابد. به عبارتی ثمره عبادت در یقین و آثار آن جستجو می شود.

  نرم گرایی و برخورد مسالمت آمیز با مسامحه بسیار متفاوت است نرم گرایی مرحله اول نهی از منکر می باشد و نافی برخوردهای شدیدتر و بسیار قهرآمیز نیست ولی مسامحه متضمن حذف خطوط بین حق و باطل و کوتاه آمدن در برابر امر باطل بوده که بسیار مذموم است. نرم گرایی تکیه به این نکته دارد که انسان ذاتا گرایش بخوبی دارد و باید با فرد خاطی با صبر و دلسوزی بیشتری برخورد کرد و حق بازگشت و توبه را از خاطی نگرفت.